Περιγραφή
Δεν χρειάζεται ίσως να συστήσουμε τον Πόπλιο Κορνήλιο Τάκιτο, που από πολλούς θεωρείται ο μεγαλύτερος Ρωμαίος ιστορικός, ένας από τους σημαντικότερους όλων των αιώνων. Τα Χρονικά, το σπουδαιότερο έργο του, περιγράφουν την ιστορία των άμεσων διαδόχων του Αυγούστου και την εδραίωση του νεοπαγούς αυτοκρατορικού συστήματος, που αυτός είχε ιδρύσει, και αποτελούν την κύρια ιστορική πηγή μας για εκείνη την εποχή. Η βαρύτητά τους γίνεται ακόμη μεγαλύτερη καθώς ο ίδιος ο συγγραφέας ήταν εκ των έσω γνώστης των πραγμάτων, με μια επιτυχή πολιτική σταδιοδρομία που στέφθηκε με ύπατα αξιώματα. Με τη δύναμη μάλιστα του λόγου του και τη διεισδυτικότητα της σκέψης του, ο Τάκιτος έπαιξε κύριο ρόλο, κυρίως μέσα από τα Χρονικά, στη διαμόρφωση της εικόνας που έχουμε σήμερα για τις αρχές της ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Αν στα έξι πρώτα βιβλία των Χρονικών κυριαρχεί η παθιασμένη και λεπτομερής παρουσίαση του χαρακτήρα του Τιβέριου (που θεωρείται η πλέον αξιομνημόνευτη και διεισδυτική απεικόνιση ενός ατόμου σε όλη την αρχαία ιστορία), στα υπόλοιπα έξι βιβλία (11-16, καθώς τα ενδιάμεσα δεν σώζονται) ο Τάκιτος στρέφεται στην εξιστόρηση γεγονότων, στην οποία αποδεικνύεται εξίσου χαρισματικός.
Ο Κλαύδιος, έχοντας αντιμετωπίσει μικρός αρρώστιες που σημάδεψαν για πάντα την υγεία του, θεωρούταν (παρά την εκτεταμένη του μόρφωση) ο τελευταίος που θα μπορούσε να φιλοδοξήσει την υπέρτατη εξουσία και η ανάρρησή του σε αυτήν υπήρξε συμπτωματική και επεισοδιακή. Στο ενδέκατο και το δωδέκατο βιβλίο των Χρονικών περιγράφεται η διακυβέρνησή του από το 47 μ.Χ. μέχρι το θάνατό του το 54 μ.Χ.. Το κείμενο που κάλυπτε τα γεγονότα μέχρι τότε (ανέβηκε στην εξουσία το 41 μ.Χ.) έχει χαθεί και αυτά καλύπτονται σε ειδικό προσάρτημα. Σημαντικό μέρος στο βιβλίο κατέχει η δραματική πτώση της τρίτης συζύγου του, της διαβόητης Βαλερίας Μεσσαλίνας, ο τέταρτός του γάμος με την ανηψιά του Αγριππίνα τη νεότερη και η προώθηση από αυτήν του γιου της Νέρωνα στη διαδοχή.
