Ο πολυγραφότατος Πλοίαρχος του Λιμενικού Σώματος κ. Τρύφων Χαρ. Κοροντζής, μας παρουσιάζει αυτή τη φορά στο νέο του βιβλίο ένα σύνολο παλαιότερων δημοσιεύσεών του με τον τίτλο "ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ". Όπως φαίνεται και από τον τίτλο, οι μελέτες του περιστρέφονται γύρω από δύο θεματικές πολύ σημαντικές για την παγκόσμια κοινότητα, αλλά τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερης σημασίας για την ελληνική κοινωνία. Ο συγγραφέας, ως εκ της θέσεώς του στο Λιμενικό Σώμα και της θητείας του στην Εuropol, αλλά και από το νευραλγικό πόστο που κατείχε επί περίπου μία τριετία ως Λιμενάρχης Πατρών, δηλαδή ως λιμενάρχης ενός από τα μεγαλύτερα λιμάνια της χώρας όπου η προσπάθεια παράνομης διακίνησης μεταναστών ήταν συνεχής, είναι σε θέση να γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα αυτά που συμβαίνουν στο χώρο της παράνομης μετανάστευσης και του οργανωμένου εγκλήματος.
Ο Πλοίαρχος Λ.Σ. Τρύφων Χαρ. Κορονζής, διδάκτωρ του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου, έχει ήδη δημοσιεύσει τη Μεταδιδακτορική του μελέτη που εκπόνησε με την επίβλεψή μου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, με τον τίτλο "Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας ως αυτόνομος Διοικητικός Κυβερνητικός Θεσμός κατά την περίοδο 1971-2016", μια ολοκληρωμένη και διεξοδική μελέτη για την πορεία του Υπουργείου στο οποίο εργάζεται και γνωρίζει τόσο καλά.
Σε αυτό το νέο του βιβλίο έχει συγκεντρώσει σε έναν τόμο αφενός διάφορες ανακοινώσεις του σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά συνέδρια, αφετέρου δημοσιεύσεις του σε εθνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Στο σύνολο των άρθρων του εξετάζεται η θεματική του Οργανωμένου Εγκλήματος και η δίωξή του που αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αποστολές του Λιμενικού Σώματος –Ελληνικής Ακτοφυλακής. Ο συγγραφέας διευκρινίζει και αναλύει αυτή την έννοια του οργανωμένου εγκλήματος τόσο στην εθνική όσο και στη διεθνή έννομη τάξη. Επίσης εξετάζεται η παράνομη μετανάστευση, ένα κεφαλαιώδους σημασίας θέμα για την Ελλάδα, ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα, η συμβολή του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής στην αντιμετώπιση της αλλά και η συμβολή ευρωπαϊκών οργανισμών όπως η Europol, ο Frontex και η Eurojust.
Ενδεικτικά αναφέρω κάποια από τα θέματα όπως:
«Οι πρόνοιες για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος στη Σύμβαση των Η.Ε. για την αντιμετώπιση του Διεθνούς Οργανωμένου Εγκλήματος και στην Ελληνική έννομη τάξη»,
«The contribution of Patras Port Police Authority (Hellenic Coast Guard) in combating of Organized Crime in the period 2010-2013»,
«The European arrest warrant in the European criminal policy. Its implementation in the Hellenic legal order»,
«Επιτήρηση θαλασσίων συνόρων - Νέες Ευρωπαϊκές πρακτικές»,
«Ασφάλεια και λιμένες. Η συμβολή του ISPS Code στην αντιμετώπιση έκνομων ενεργειών»,
«Επιτήρηση Ελληνικών θαλασσίων συνόρων και παράνομη διακίνηση μεταναστών. Ευρωπαϊκή πολιτική, Frontex και ο θεσμικός ρόλος του Λιμενικού Σώματος» Στα ενδιαφέροντα άρθρα που περιλαμβάνονται στο βιβλίο αναλύονται με ευκρίνεια τα προβλήματα και διευκρινίζονται πολλές πτυχές που απορρέουν από το οργανωμένο έγκλημα και την παράνομη διακίνηση μεταναστών από έναν συγγραφέα που τα γνωρίζει μέσα από την πράξη και όχι μόνο θεωρητικά. Οι αναγνώστες του πιστεύω ότι θα ικανοποιήσουν πολλούς από τους τυχόν προβληματισμούς τους γύρω από τα επίκαιρα αυτά θέματα.
Εύχομαι το νέο βιβλίο του Τρύφωνα Κοροντζή να είναι καλοτάξιδο!
Το οργανωμένο έγκλημα έχει παγκόσμιο χαρακτήρα και είναι μία από τις σοβαρότερες απειλές για τις σύγχρονες κοινωνίες εδώ και δεκαετίες. Το συγκεκριμένο φαινόμενο λόγω των χαρακτηριστικών που διέπουν τις σύγχρονες κοινωνίες και οικονομίες, ήτοι παγκοσμιοποίηση, διακρατικές ροές, περιορισμός των αποστάσεων λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας έχει λάβει διεθνείς διαστάσεις. Οι εξελίξεις αυτές βοηθούν την ανάπτυξη διεθνών κερδοφόρων παράνομων δραστηριοτήτων. Παράλληλα εκτείνεται σχεδόν στο σύνολο των δραστηριοτήτων του ανθρώπου και δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην οικονομική, πολιτική και κοινωνική ζωή. Δεν αποτελεί απλά μία μορφή εγκληματικότητας, αλλά αμφισβητεί τους κανόνες κοινωνικής συμβίωσης που τα κράτη έχουν κατοχυρώσει και από την άποψη αυτή αποτελεί απειλή για τη δημοκρατία και την κοινωνική συνοχή.
Οργανωμένες εγκληματικές ομάδες δραστηριοποιούνται ταυτόχρονα σε περισσότερες από μία χώρες, διεθνοποιώντας με αυτόν τον τρόπο το έγκλημα, καθιστώντας δύσκολη και επίπονη την αποτελεσματική και συνολική αντιμετώπιση του. Εκτός όμως του διεθνούς χαρακτήρα που έχει το σύγχρονο οργανωμένο έγκλημα, επιπρόσθετο πρόβλημα αποτελεί ο εκσυγχρονισμός του τρόπου και των μεθόδων δράσης που χρησιμοποιούν οι εγκληματικές ομάδες. Στα εγκληματικά φαινόμενα που χαρακτηρίζουν την εποχή μας, περιλαμβάνεται και η παράνομη μετανάστευση. Ένα φαινόμενο κοινωνικό – πολιτικό και οικονομικό που οδηγεί τους ανθρώπους στην αναζήτηση καλύτερων ποιοτικά συνθηκών διαβίωσης σε μέρη διάφορα από τον τόπο καταγωγής τους. Συνακόλουθα η ελπίδα των ανθρώπων αυτών αποτέλεσε και αποτελεί κερδοφόρα επιχείρηση για άλλους.
Η μετανάστευση αποτελεί ένα φαινόμενο με συγκεκριμένες αιτίες, όπως η διεύρυνση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων, οι εμφύλιοι πόλεμοι, οι κλιματολογικές αλλαγές, οι περιβαλλοντικές καταστροφές κ.λπ.. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) σε γενικές γραμμές αποτελείται από Κράτη – Μέλη (Κ-Μ) τα οποία στην πλειοψηφία τους χαρακτηρίζονται από οικονομική ευημερία αλλά και πολιτική σταθερότητα, γίνονται κατανοητοί οι λόγοι για τον οποίους η Ε.Ε. αποτελεί έναν κύριο προορισμό για κάθε άνθρωπο που επιθυμεί να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του, προσβλέποντας σε ένα καλύτερο μέλλον. Σημαντικό ρόλο στην επιλογή της Ε.Ε. ως τελικού προορισμού των μεταναστών διαδραματίζει επίσης η εγγύτητα της στην Ασία και την Αφρική.
Λόγω του μεγέθους των μεταναστευτικών ρευμάτων το φαινόμενο της μετανάστευσης έχει καταστεί κύριο πρόβλημα ασφάλειας. Σαν κύριο πρόβλημα ασφάλειας αποτελεί ευθύνη όλων των κυβερνήσεων προς όφελος των πολιτών τους, να αναλάβουν την υποχρέωση λήψης αποτελεσματικών μέτρων για την αντιμετώπιση του, με πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ατόμων, συμπεριλαμβανόμενης και της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Αναγνωρίζοντας το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών και η στενή συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών επιβολής του νόμου, για την πρόληψη και την καταπολέμηση όλων των μορφών εγκληματικότητας και των σοβαρών εγκλημάτων, συμπεριλαμβανόμενης και της παράνομης μετανάστευσης έχει προαχθεί η διεθνής αστυνομική συνεργασία με την συγκρότηση διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών όπως EUROPOL, FRONTEX, EASO, INTERPOL κ.λπ..
Το παρόν βιβλίο αποτελείται από δεκατρείς (13) μελέτες που έχουν παρουσιαστεί σε εθνικά και διεθνή συνέδρια αλλά επίσης έχουν δημοσιευτεί σε εθνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Ειδικότερα οι μελέτες αυτές σχετίζονται αλληλένδετα με δύο συγκεκριμένες θεματικές, το οργανωμένο έγκλημα και την μία από τις διαστάσεις του την παράνομη μετανάστευση.
Αναπτύσσονται οι νομικές διαστάσεις των προαναφερόμενων θεματικών σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, θεσμικά μέσα που έχουν καθιερωθεί για την βέλτιστη απόδοση στην αντιμετώπιση τους από τις δικαστικές – αστυνομικές αρχές όπως οι κοινές ομάδες έρευνας και το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης, η παρουσίαση του θεσμικού πλαισίου των ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών που έχουν συσταθεί με σκοπό επίσης την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος και της παράνομης μετανάστευσης, παρουσιάζεται- αναπτύσσεται η συμβολή του Λιμενικού Σώματος –Ελληνικής Ακτοφυλακής στην αντιμετώπιση του εν λόγω φαινόμενου ειδικά αλλά και του οργανωμένου εγκλήματος γενικά καθώς και οι ευρωπαϊκές πολιτικές που έχουν αναπτυχθεί από τους αρμόδιους Ευρωπαϊκούς οργανισμούς και έχουν συνεισφέρει στην αντιμετώπιση τους.
Προσδοκία της προσπάθειας αυτής είναι να αποτελέσει μία βάση γνώσεων για κάθε κρατικό λειτουργό αλλά και απλό πολίτη, που ενδιαφέρεται για ζητήματα ασφάλειας και ειδικότερα για το οργανωμένο έγκλημα και την παράνομη μετανάστευση και να τους παράσχει τη δυνατότητα μίας ουσιώδους σφαιρικής εικόνας των νομικών αλλά και επιχειρησιακών διαστάσεων των προβλημάτων αυτών και της διεθνούς αστυνομικής συνεργασίας για την αντιμετώπιση τους.
Η Ελλάδα από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, έχει μετατραπεί σε χώρα υποδοχής μεταναστών και μάλιστα εμφανίζεται να έχει τον μεγαλύτερο αναλογικά αριθμό μεταναστών στην Ε.Ε.. Οι αιτίες για την μετατροπή της Ελλάδας σε χώρα υποδοχής μεταναστών εδράζονται αφενός στην οικονομική ανάπτυξη της Χώρας που είχε επιτευχθεί τα προηγούμενα χρόνια και αφετέρου στις γενικότερες πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις που επήλθαν στην Ευρώπη και στο χώρο της Βαλκανικής Χερσονήσου τα προηγούμενα χρόνια. Για την αντιμετώπιση του εν λόγω φαινομένου έχει προβεί στην λήψη πολλών νομοθετικών πρωτοβουλιών σε εθνικό επίπεδο αλλά και σε διεθνές, συμμετέχοντας στην κατάρτιση και υπογραφή διεθνών κειμένων, τα οποία ακολούθως ενσωματώνει στην εθνική έννομη τάξη.
Για να τεθεί τέλος στην λαθραία μεταφορά μεταναστών διά ξηράς, αέρος και θαλάσσης ο Ο.Η.Ε., αποφάσισε να προωθήσει την συνεργασία και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των Κρατών και να θέσει τις προϋποθέσεις ώστε να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα σε περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, μέσω ενός πρωτοκόλλου, το οποίο συμπληρώνει την σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος και ερμηνεύεται από κοινού με αυτήν.
Με το Ν. 3875/2010 (Α΄ 158) με τίτλο «Κύρωση και Εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος και των τριών Πρωτοκόλλων αυτής και συναφείς διατάξεις», το Ελληνικό Κοινοβούλιο κύρωσε την Σύμβαση κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος, που υπεγράφη στο Παλέρμο της Ιταλίας στις 12-15 Δεκεμβρίου το 2000 και τα τρία Πρωτόκολλα αυτής, μεταξύ των οποίων και το Πρωτόκολλο κατά της Λαθραίας Διακίνησης Μεταναστών από τη Γη, την Θάλασσα και τον Αέρα.
Η Σύμβαση προβλέπει τα εξής:
Πρόληψη και καταπολέμηση του λαθρεμπορίου μεταναστών καθώς και προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μερών, με ταυτόχρονη προστασία των δικαιωμάτων των μεταναστών. Κάθε κράτος υιοθετεί νομοθετικά μέτρα για να καθιερώσει ως ποινικά αδικήματα όταν τελούνται εκ προθέσεως και με σκοπό την απόκτηση άμεσα ή έμμεσα, οικονομικού ή άλλου υλικού οφέλους την μεταφορά μεταναστών, την παραγωγή, προμήθεια ή κατοχή παρανόμων ταξιδιωτικών εγγράφων, την συμμετοχή και την συνέργεια σε αδικήματα λαθραίας μεταφορά μεταναστών. Επίσης οφείλει να ανταποκρίνεται ταχέως σ’ ένα αίτημα συμβαλλόμενης Χώρας. Ορίζει μία αρχή για να δέχεται και ν’ απαντά στα αιτήματα παροχής συνδρομής, ενώ λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα που παρέχουν στους μετανάστες κατάλληλη προστασία κατά της βίας που μπορεί ν’ ασκηθεί εναντίον τους είτε από μεμονωμένα άτομα ή από ομάδες. Παράλληλα κάθε κράτος συμφωνεί να διευκολύνει και αποδέχεται, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, την επιστροφή προσώπου, το οποίο είναι υπήκοός του ή έχει το δικαίωμα μόνιμης διαμονής στο έδαφός του κατά την στιγμή της επιστροφής. Η Σύμβαση έχει επικυρωθεί από την πλειοψηφία των χωρών μελών των Ηνωμένων Εθνών και στα πλαίσια αυτής λειτουργούν συνεργασίες για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Σκοπός της παρούσας συνοπτικής μελέτης είναι η εξέταση χρονολογικά και κριτικά των διατάξεων που καταρτίστηκαν από την Ελληνική έννομη τάξη από το 2000, οπότε η Ελληνική πολιτεία υπέγραψε τη Σύμβαση του Παλέρμο έως το 2010 οπότε και εντάχθηκε στην εθνική έννομη τάξη, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της παράνομης διακίνησης μεταναστών. Παράλληλα θα εξεταστεί η κατάσταση στα θαλάσσια σύνορα Ελλάδας – Τουρκίας την περίοδο 2006-2012, περίοδο όπου παρατηρούνται μετακινήσεις μεταναστευτικών ροών από τα θαλάσσια σύνορα στα χερσαία σύνορα για συγκεκριμένους λόγους οι οποίοι και θα εξεταστούν.