Ηθική - Δεοντολογία της εκπαιδευτικής έρευνας: Συγκριτική μελέτη απόψεων των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
Κανύχης Παναγιώτης Δ.
Bookstars Εκδόσεις - Free Publishing


Οι απόψεις των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σχετικά με μείζονα θέματα ηθικής – δεοντολογίας στην εκπαιδευτική έρευνα, θεωρούνται πολύ σημαντικές καθώς η φύση του επαγγέλματος τους είναι πολύ συχνά άμεσα συνυφασμένη με τέτοιου είδους ηθικά διλήμματα ή θέματα σχετικά με τη δεοντολογία.
Οι ραγδαίες και ταχύτατες εξελίξεις στην επιστημονική και εκπαιδευτική έρευνα φέρνουν συχνά στην επιφάνεια δεοντολογικά και ηθικά θέματα όπως τα όρια της έρευνας, οι παρεμβάσεις σε ανθρώπινα όντα, η διπλή χρήση ή κατάχρηση των αποτελεσμάτων, η προστασία των προσωπικών δεδομένων, η βιοασφάλεια, η εκμετάλλευση των αναπτυσσόμενων χωρών, κ.ά. Οι δεοντολογικοί κανόνες και η νομοθεσία που διέπουν τα ζητήματα αυτά, όπως επίσης και η θεσμοθέτηση οργανισμών για την επίβλεψή τους, διαφέρουν σημαντικά από χώρα σε χώρα. Διαφοροποιήσεις εντοπίζονται όμως και ανά επιστημονικό τομέα. Για παράδειγμα, ενώ τα ζητήματα ηθικής εξετάζονται εκτενώς στην ιατρική έρευνα τον τελευταίο μισό αιώνα, οι ερευνητές των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών, συχνά, δεν γνωρίζουν καν τα πρότυπα που πρέπει να ακολουθήσουν. Τα τελευταία χρόνια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναπτύσσει σειρά πρωτοβουλιών για τη ολοκληρωμένη αντιμετώπιση όλων αυτών των ζητημάτων, ιδιαίτερα για τα ερευνητικά έργα που χρηματοδοτούνται από το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα. Η Γενική Διεύθυνση Έρευνας διαθέτει πλέον εξειδικευμένο τμήμα για την αξιολόγηση της ερευνητικής δεοντολογίας και ηθικής που καλύπτει τις προτάσεις όλων των προγραμμάτων. Επιπλέον, εκδίδει οδηγούς και κατευθυντήριες οδηγίες για ερευνητές και αξιολογητές, και διοργανώνει online διαβουλεύσεις και συναντήσεις εργασίας για την ευαισθητοποίηση των Ευρωπαίων ερευνητών.
Γίνεται ευδιάκριτο ότι σε κάθε επιστημονικό κλάδο όπου διεξάγονται έρευνες υπάρχουν κανόνες για την ορθή διεξαγωγή τους, που πλαισιώνεται μάλιστα όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως από νόμους. Η εκπαίδευση ως επιστημονικός κλάδος που χρησιμοποιεί έρευνες έχει ορισμένους κανόνες για την εύρυθμη λειτουργία των ερευνών της. Η εκπαιδευτική έρευνα είναι ουσιαστικά αυτή καθαυτή η δραστηριότητα της διενέργειας ερευνών στα πλαίσια της εκπαίδευσης και υποχρεούται όπως όλοι οι υπόλοιποι κλάδοι να έχει κανόνες ώστε να μην υπάρχει απόκλιση από το πρέπον που ορίζεται από αυθεντίες στο χώρο της έρευνας.